Orzechy ziemne lub arachidowe (arachis hypogaea), to tak naprawdę nasiona roślin strączkowych rosnących w Ameryce Południowej, które rosną na podziemnych strąkach. Cieszą się one ogromną popularnością ze względu na ciekawy smak oraz dużą zawartość substancji odżywczych. Co jeszcze warto wiedzieć na ich temat?
Orzechy arachidowe - skąd biorą się popularne fistaszki?
Orzechy arachidowe (np. popularne orzeszki ziemne prażone), to owoce strączkowe rośliny zwanej orzechem podziemnym. I choć jak najbardziej mieszczą się one w kategorii orzechy, to jednak należą do rodziny bobowatych i rosną na podziemnych strąkach.
Dawniej orzechy arachidowe były uprawiane głównie w Brazylii i Peru. Dziś rosną one w wielu krajach tropikalnych i subtropikalnych. Ciekawostką jest również fakt, że posiadają one najwięcej białka z wszystkich orzechów.
Orzech ziemny arachidowy - wartości odżywcze i właściwości zdrowotne
Orzechy ziemne, arachidowe lub po prostu fistaszki, to składnik diety, który jest bogaty w białka. W 100 g orzeszków znajdziemy aż 25,8 g tego składnika. Na tym jednak nie koniec. W skład orzechów wchodzą również zdrowe tłuszcze, a także:
- błonnik pokarmowy,
- witaminę E,
- witaminy z grupy B (w tym niacynę),
- potas, magnez, cynk,
- miedź, żelazo, fosfor.
Czy orzechy arachidowe są kaloryczne? Tak, gdyż 100 g fistaszków dostarcza organizmowi około 550 kcal. Jest to zasługą m.in. wysokiej zawartości składników energetycznych, takich jak węglowodany oraz błonnika.
Oprócz ww. składników odżywczych orzechy arachidowe zawierają również przeciwutleniacze, a także kemferol, rutynę, kwas elagowy oraz kwercetynę i argininę. Tak bogaty skład sprawia, że uprawianie fistaszków (np. Chiny, Indie) jest bardzo opłacalne i doceniane, gdyż są one całkiem słusznie uważane za rezerwuar substancji o właściwościach antyoksydacyjnych.
Jakie jest zastosowanie orzechów ziemnych?
Orzechy ziemne można potraktować jako smaczną przekąskę, ale też jako istotny składnik codziennej diety. Najczęściej spożywa się je w postaci:
- surowej,
- prażonej - orzechy poddaje się działaniu wysokich temperatur,
- solonej - orzechy posypuje się solą lub moczy w solance.
Orzechy ziemne mogą być wykorzystane jako składnik deserów, ciast i lodów, a także do produkcji cenionego w kuchni oleju arachidowego. Z fistaszków wytwarza się też smaczne masło orzechowe, a jego uprawa często ma na celu produkcję mąki bezglutenowej.
Prażone orzechy ziemne – właściwości
Prażenie orzechów arachidowych (ziemnych) to proces obróbki termicznej, który zmienia ich smak, kolor i teksturę. Polega on na podgrzewaniu orzechów w wysokiej temperaturze, co powoduje szereg reakcji chemicznych. Jedną z nich jest reakcja Maillarda, która - w dużym uproszczeniu - polega na łączeniu się ze sobą cukrów i białek. Dzięki temu powstają związki aromatyczne i brązowe melanoidyny, które są odpowiedzialne za ich głęboki smak.
Przebieg procesu prażenia zależy od pożądanego efektu oraz rodzaju fistaszków. Zwykle poddaje się je oddziaływaniu temperatury wynoszącej od 104 do 180 stopni Celsjusza przez 6 do 45 minut. Na koniec orzechy są chłodzone, gdyż w przeciwnym razie mogłyby ulec przypaleniu. Dopiero wtedy można je zapakować.
Co ważne, proces prażenia nie wpływa na walory prozdrowotne orzechów ziemnych. Nieco inaczej jest w przypadku orzeszków solonych.
Czy spożywanie fistaszków może być niebezpieczne? Kiedy należy ich unikać?
Fistaszki, czyli orzechy ziemne należące do rodziny bobowatych, są bardzo cenione za swoje właściwości prozdrowotne oraz szerokie zastosowanie w kuchni. Warto jednak pamiętać, że niektóre osoby nie powinny ich spożywać. Dotyczy to zwłaszcza alergików uczulonych na orzechy (które same są silnym alergenem). Co ciekawe, problem ten dotyka nawet 2 procent populacji w krajach uprzemysłowionych.
Spożycie orzeszków ziemnych przez osoby cierpiące na alergię, może przynieść różne skutki uboczne, począwszy od świądu i obrzęku skóry, aż po reakcje, które mogą zagrażać życiu. Jeśli zauważyliśmy, że orzeszki arachidowe prowadzą do reakcji alergicznych, koniecznie należy je usunąć z codziennej diety. Jeśli alergia wystąpiła u dzieci, to istnieją pewne szanse, że wraz z upływem lat dolegliwość ta sama minie.
Orzechy ziemne to nie tylko alergia. Jaki jest ich wpływ na zdrowie układu pokarmowego?
Orzechów ziemnych nie poleca się również osobom cierpiącym na choroby układu pokarmowego prowadzące np. do częściowego zwężenia światła jelit. Istnieje ryzyko, że spożycie owoców orzachy podziemnej, może doprowadzić nawet do zamknięcia drożności jelit, co w konsekwencji będzie wiązać się z koniecznością interwencji chirurgicznej.
Reasumując, orzechy ziemne surowe, prażone lub solone z pewnością warto włączyć do codziennej diety. Popularne fistaszki są cenione za dużą zawartość kwasu foliowego, resweratrolu, a także witaminy B3 i E. Zanim jednak wykorzystamy je do przygotowania smacznego deseru, przekąski lub sałatki pamiętajmy, że mogą one być również źródłem poważnych problemów zdrowotnych u osób uczulonych.
